2023-10-04

De anode: antiroest eerste klas

Heb je weleens gemerkt dat er blokken metaal aan de romp van een schip hangen? Dat zijn anodes. Ze beschermen het schip tegen corrosie of roest.

Roest en corrosie: vijand van de scheepvaart

Wanneer je metaal onderdompelt in een geleidende vloeistof zoals water, ontstaat er een elektrisch stroompje dat zorgt voor corrosie of roest. Dat is een probleem voor schepen. Bij schepen zijn vooral de romp, het roer en de kiel kwetsbaar. Daar kunnen door corrosie putten ontstaan. Ook onder de verflaag kan het staal geleidelijk beginnen oplossen. In het beste geval zorgt dit voor verlies van efficiëntie, in het ergste geval veroorzaakt het ernstige roestlekken.

 

Niet elk type metaal roest even snel. Hoogwaardige metalen zoals roestvrij staal, brons of goud corroderen minder snel dan gewoon staal of aluminium.

Roest en corrosie tasten de romp, het roer en de kiel van een schip aan.

De oplossing? De anode!

Gelukkig bestaat er een oplossing om het roesten van het schip uit te stellen: de anode. Het idee is simpel: je leidt de elektrische stroom af naar stukken minderwaardig metaal die je aan het schip bevestigt. Deze blokken, de anodes, zullen eerst wegroesten en beschermen zo het schip. Dit heet in het jargon ‘kathodische bescherming’.

 

De Britse scheikundige Sir Humphrey Davy, ook bekend als uitvinder van de mijnlamp, past dit systeem voor het eerst toe in Engeland in 1824.  Om houten schepen te beschermen tegen onder andere de gevreesde paalworm, krijgt het schip onder water een bekleding met koperen platen. Deze koperen platen worden op hun beurt beschermd door blokken weekijzer. Het minst edele metaal, het weekijzer, lost op, maar het koper blijft vrij van corrosie.

Nu worden stalen schepen en bronzen schroeven beschermd door zink- of aluminiumblokken op de scheepwand: de anodes. Pas vanaf de eerste helft van de 20ste eeuw passen scheepsbouwers deze techniek algemeen toe. Anodes vind je tegenwoordig op bijna alle schepen terug: ook op polyester schepen voor bescherming van de bronzen schroef en schroefas.

 

Anodes mag je nooit schilderen omdat je anders de spanning van het metaal verandert. De bevestiging van de anode moet van gewoon staal zijn, liefst gelast aan het schip. Herken je de anode bijna niet meer doordat hij bijna helemaal is verroest of opgelost? Dat wil zeggen dat hij werkt!

Anodes op de romp van een schip beschermen de metalen bekleding tegen roest en corrosie.

Een anode voor elk type schip

De keuze van materialen is dus van groot belang bij de constructie van een schip. Ontwerpers en scheepswerven zullen altijd proberen zoveel mogelijk materialen te gebruiken met gelijke spanning. Wanneer dit niet mogelijk is, moeten de materialen zoveel mogelijk geïsoleerd worden.

 

Het aantal nodige anodes verschilt van schip tot schip. Bij elk nieuw schip stellen gespecialiseerde bedrijven een anodeplan op. Daarin geven ze op hoeveel anodes er nodig zijn, welk gewicht ze moeten hebben en op welke plaats op het schip ze moeten komen. Dat is afhankelijk van heel wat factoren: de grootte van het schip, de gebruikte materialen, het oppervlak van het schip dat onder water zit en het vaargebied. Zo krijgt een stalen vaartuig dat vooral in zout water vaart, meestal zinkanodes. Vaart datzelfde stalen vaartuig vooral in zoet of brak water, dan is de anode meestal van aluminium.

Een anode is aan vervanging toe als die 70 à 80% is weggeroest. In de praktijk gaat een anode ongeveer 5 jaar mee. Dat valt ongeveer samen met de periode van de klassevernieuwing, de keuring van het schip. Op dat ogenblik krijgt het schip ook nieuwe anodes.

 

De kostprijs van een anode is afhankelijk van het gewicht en of materiaal. Een aluminium anode van 4 kg kost ongeveer € 30. Voor een gemiddelde sleepboot bij Port of Antwerp-Bruges komt het totaalbedrag voor het vervangen van alle anodes op ongeveer € 2500.

Anodes leiden de corrosie af en gaan zelf roesten. Daarom moeten ze regelmatig vervangen worden.

Ontvang de digitale Thuishaven

Ontvang de nieuwsbrief van de digitale Thuishaven en maak kennis met bekende en minder bekende kanten van de haven. Welke activiteiten vinden er plaats in jouw regio, wie zijn de mensen die er werken en wat betekent de haven op wereldschaal?

Schrijf je in
Abonneer je op het online magazine Thuishaven, lees over alle evenementen en maak je kennis met de mensen in jouw haven.

You might also find this interesting