Klimaat en energietransitie

Vandaag zijn bijna alle activiteiten in de industrie of scheepvaart gebaseerd op fossiele energie en grondstoffen. Helaas zijn die fossiele brandstoffen en de bijhorende CO₂-uitstoot de oorzaak van het klimaatprobleem.

Juist doordat Port of Antwerp-Bruges een uitgebreid ecosysteem heeft van industriële en logistieke bedrijven en de juiste know-how over chemische processen, logistiek, operaties en infrastructuur is het de ideale hub voor alternatieve energiestromen. Door volop in te zetten op efficiëntie en circulariteit en over te schakelen op hernieuwbare bronnen en grondstoffen zetten we de stap naar een klimaatneutrale economie.

Als energieknooppunt is Port of Antwerp-Bruges dé plaats waar de energietransitie vorm krijgt. Door de energie- en grondstofbehoefte te verminderen of efficiënter aan te pakken, boeken we al heel wat klimaatwinst. Dit kan bijvoorbeeld door reststromen uit de industrie zoals warmte of CO₂ elders als grondstof te gebruiken.

Antwerpen is de thuishaven van de grootste chemische cluster in Europa. Daar komt heel wat warmte bij vrij. Port of Antwerp-Bruges wil de verliezen van industriële restwarmte beperken door die elders te gebruiken.

We onderzoeken verschillende concepten om industriële restwarmte commercieel te gebruiken en te leveren aan gebouwen in de stad en de haven. Dit doen we in samenwerking met de industrie, de overheid en andere maatschappelijke actoren in het project Warmtenet Antwerpen Noord.

Het NextGen District in Antwerpen is een broedplaats voor innovatieve, duurzame en circulaire chemie. De voormalige Opel site van ongeveer 88 hectare krijgt zo een nieuwe bestemming als dé nieuwe hub voor circulaire economie.

Air Liquide, BASF, Borealis, ExxonMobil, INEOS, Fluxys, Port of Antwerp-Bruges en Total verbinden zich in Antwerp@C om Carbon Capture Utilisation & Storage (CCUS) te onderzoeken. Het doel van dit project is om tegen 2030 de helft van de CO₂ emissies in de haven op te vangen met CCUS.

Als energie- en industriehub verbruiken we heel wat energie. De havenbedrijven produceren lokaal heel wat hernieuwbare energie met zonnepanelen en windturbines.

De windturbines in de haven wekken stroom op voor terminals, schepen en omwonenden op een milieuvriendelijke manier, zonder het verbranden van fossiele brandstoffen.

Het zonnespiegelpark bij ADPO in Kallo is een speciale technologie op zonne-energie. De spiegels genereren groene warmte op basis van geconcentreerd zonlicht. Een primeur voor Europa!

Klimaatopwarming is een globaal probleem en kan je dus niet enkel lokaal aanpakken. Als wereldhaven willen we bijdragen aan een klimaatneutrale Europese economie door in te zetten op de waterstofeconomie. In een waterstofeconomie wordt waterstofgas als energiedrager of als grondstof ingezet tijdens een productieproces.

Dat doen we door zelf groene waterstof te produceren, maar evengoed door waterstof te importeren.

In Noordwest-Europa is het onmogelijk om alle nodige energie lokaal op te wekken uit hernieuwbare bronnen. Daarom liggen er erg concrete plannen op tafel om waterstof te importeren, geproduceerd met groene energie uit landen waar er wel voldoende zon is.

Het transport van de waterstofmoleculen gebeurt via pijpleiding of per schip naar Port of Antwerp-Bruges. Daarvoor moet het wel eerst gebonden worden met een waterstofdrager zoals ammonia of methanol. In de haven wordt dit terug omgezet naar pure waterstof die kan gebruikt worden als grond- of brandstof. Ook de geïmporteerde waterstofdragers zoals ammonia en methanol kunnen dienen als groene brandstof voor schepen en vliegtuigen, om warmte op te wekken of als grondstof voor de chemie. Dit is voorlopig nog toekomstmuziek, maar het is wel de piste waarop we verder werken.

DEME, Engie, Exmar, Fluxys, Port of Antwerp-Bruges en WaterstofNet brengen als industriële spelers en publieke stakeholders hun expertise samen in de waterstofcoalitie. Samen zetten we onze schouders onder concrete projecten die het produceren, het transporteren en het opslaan van waterstof vorm geven.

Schepen die beter presteren op het gebied van luchtemissies (NOx, SO2 en CO2) en verder gaan dan de wettelijke verplichtingen krijgen in Antwerpen korting op de havengelden. De korting wordt berekend aan de hand van Environmental Shipping Index (ESI) van de International Association of Ports and Harbours. Deze index wordt wereldwijd gebruikt door 60 verschillende havens waardoor dit het meest gekende kortingsmechanisme is voor havengelden.

De International Association of Ports and Harbours werkt momenteel aan een actualisatie van de index die rekening houdt met de meest actuele regelgeving. Deze nieuwe berekeningswijze zal ingaan vanaf 1 januari 2026.

Port of Antwerp-Bruges heeft een eigen vloot van sleepboten, baggervaartuigen en handhavingsvaartuigen. We investeren fors in de integratie van alternatieve brandstoffen binnen deze vloot en sluiten waar mogelijk elk schip aan op walstroom. We verminderen het energieverbruik door met de bestaande vloot op lagere toeren te varen.

Daarnaast vervangen we stelselmatig de vloot door een zuiniger en milieuvriendelijker type vaartuig. Zo hebben we projecten lopen met sleepboten op waterstof en methanol. Ook de nieuwe handhavingsvaartuigen kunnen volledig elektrisch, hybride of op diesel varen.

De handhavingsvaartuigen zijn uitgerust met een batterijpakket, waarmee de vaartuigen 2,5 uur zuiver elektrisch aan 9km/u varen. Daarnaast kunnen ze ook hybride of op diesel varen, wanneer de situatie dit vereist. Dit unieke systeem zorgt voor minder brandstofverbruik en een minimale CO₂-uitstoot. Door de geïntegreerde uitlaatgasbehandeling en roetfilter komen er bovendien minder schadelijke zwavel- en stikstofoxiden vrij.