Anti-drugsbeleid

Port of Antwerp-Bruges is een toegangspoort naar Europa. Antwerpen en Zeebrugge zijn omgeven door een uitgebreid netwerk van internationale snelwegen, dat op enkele uren rijtijd toegang biedt tot miljoenen potentiële consumenten. 

De troeven die van Port of Antwerp-Bruges een goed bereikbare wereldhaven maken, zorgen er jammer genoeg ook voor dat ze te kampen heeft met een deel van het internationale drugstransport. Drugs die er aankomen zijn niet enkel bestemd voor de Belgische markt. Een groot deel wordt illegaal naar andere Europese landen vervoerd. Bovendien hebben drugssmokkelaars grote, efficiënte havens nodig om hun smokkelwaar minder op te laten vallen in de massa van andere producten en om deze sneller uit de haven te krijgen.
 

De Belgische overheid voert de strijd tegen drugscriminaliteit op met een reeks strengere maatregelen. Dit plan richt zich op zowel preventie als handhaving en omvat samenwerking met binnen- en buitenlandse partners. Hieronder een overzicht van de belangrijkste initiatieven: 

1. Aanstelling van de federale drugscommissaris: Ine Van Wymersch werd in februari 2023 aangesteld als de eerste nationale drugscommissaris van België. Haar mandaat loopt tot 2028 en haar rol is om de inspanningen tegen drugscriminaliteit beter te coördineren en een geïntegreerde aanpak te stimuleren.

2. Versterking van de Federale Scheepvaartpolitie en oprichting van het Havenbeveiligingskorps: Er is een Havenbeveiligingskorps opgericht dat 24/7 zichtbaar aanwezig is in de haven om de veiligheid te verhogen en drugscriminaliteit tegen te gaan. Dit korps versterkt de Federale Scheepvaartpolitie die nauw samenwerkt met andere veiligheidsdiensten.

3. Uitbreiding van bevoegdheden voor lokale overheden: Het Lokaal Comité voor Maritieme Beveiliging heeft in de haven extra bevoegdheden gekregen om samenwerking te versterken en strengere controle op de naleving van de ISPS-code te garanderen. De risicoanalyse voor havenfaciliteiten is aangescherpt, dreigingsscenario’s zijn uitgebreid met georganiseerde criminaliteit en afdwingbare fysieke beveiligingsnormen zijn ontwikkeld. Havenfaciliteiten die de ISPS-verplichtingen niet naleven, riskeren administratieve geldboetes of zelfs het verlies van hun ISPS-statuut.

4. Strengere boetes voor cocaïnegebruik: De boetes voor het gebruik van cocaïne zijn verhoogd tot €1.000 – driemaal hoger dan voorheen. Alternatieve straffen, zoals verplichte deelname aan een afkickcursus, zijn ook mogelijk. Deze maatregelen moeten zowel het gebruik als de vraag naar drugs verminderen. Het nieuwe regeerakkoord introduceert een lik-op-stukbeleid voor drugsdealers en recidiverende gebruikers, met strengere handhaving en snellere sancties.

5. Verbeterde controlecapaciteiten voor de douane: De douane heeft extra middelen gekregen om de controle op verdachte containers in de haven te verbeteren. Dit omvat:

• Het gebruik van nieuwe en verbeterde scanners
• De aanwerving van 108 extra douanepersoneelsleden voor het Antwerpse havenplatform
• Versnelde implementatie van slimme technologieën zoals slimme containerzegels

6. Strengere screenings en toegangscontroles voor havenpersoneel: Alle havenwerknemers in kritische functies zullen verplicht worden onderwerpen aan een veiligheidsverificatie. Hierbij wordt gekeken naar:

• Strafbladen en andere relevante databanken
• Feiten als diefstal, smokkel, drugs, extremisme
• Mogelijke banden met criminele netwerken

Rechters kunnen personen die betrokken waren bij georganiseerde criminaliteit een havenverbod opleggen. Dit geldt voor alle Belgische havens en omvat zowel een plaats- als beroepsverbod, met een maximale duur van 20 jaar.

7. Internationale samenwerking van de Belgische Justitie: België werkt nauwer samen met buitenlandse justitiediensten en regeringen, waaronder die van de Verenigde Arabische Emiraten (VAE). Er zijn verschillende verdragen gesloten, waaronder overeenkomsten over de uitlevering van verdachten en criminelen. Ook met andere Europese landen, zoals Nederland en Frankrijk, is de samenwerking versterkt om drugstransporten efficiënter op te sporen en te onderscheppen.

Daarnaast lanceerde de Europese Commissie de European Ports Alliance in het Havenhuis in Antwerpen in januari 2024. Deze publiek-private samenwerking heeft als doel om logistieke knooppunten te beschermen tegen drugscriminaliteit en criminele infiltratie. Dit is een noodzakelijke stap om onze haven en andere Europese havens weerbaarder te maken.

Samenwerking

Stad Antwerpen, het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge, de lokale en federale (gerechtelijke en scheepvaart) politie, justitie, de douane, DG Scheepvaart, de Havenkapiteinsdienst, de bedrijven in de haven, zoals de containerterminals en iedereen die in de haven werkt, werken op tactische en operationele niveaus nauw samen in de strijd tegen de internationale drugstrafiek. In dat verband neemt het Havenbedrijf ook deel aan buitenlandse missies en heeft het een vertrouwelijke samenwerking/coalitie opgezet met de havens Rotterdam en Hamburg

Fysieke beveiliging en toegangscontrole bij ISPS havenfaciliteiten

De Havenkapiteinsdienst houdt toezicht op de correcte naleving van de ISPS-beveiligingsprocedures (International Ship and Port facility Security Code) door de terminals en verplicht een toegangs- en registratiebeleid voor alle bedrijven in de haven. Zo kan niet iedereen zomaar binnen- en buitenlopen. Daarnaast verbeteren de uitbaters van de verschillende terminals continu de maatregelen om hun medewerkers, activiteiten en terreinen te beschermen tegen ongewenste handelingen. Ze zien er strikt op toe wie toegang heeft.

Virtueel beveiligde haven

Het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge heeft als doel een digitaal ‘beveiligingsnet’ te creëren voor de haven. Hiervoor maakt het gebruik van camera’s, sensoren, drones en allerlei soorten computersystemen. Ook zorgt onder meer het Certified Pick-Up platform ervoor dat het afhalen van containers digitaal beveiligd is en het altijd mogelijk is om te achterhalen wie een bepaalde container heeft afgehaald. ANPR-camera’s die kentekens van voertuigen lezen, ondersteunen de politie in het bewaken van het wegtransport op openbaar domein.

Sensibilisering van havenpersoneel

Drugscriminelen zetten havenmedewerkers onder druk om mee te werken aan drugtrafiek. Wie om wat voor reden of op welke manier dan ook meewerkt aan drugssmokkel in de haven, riskeert zware gevangenisstraffen en een havenverbod. Daarom is het belangrijk om havenpersoneel in te lichten over de gevaren van drugstrafiek en hen te beschermen tegen criminele organisaties. CEPA en andere sectoren in de haven sensibiliseren hun havenmedewerkers en maken ze attent op de gevaren van drugstrafiek voor hun persoonlijke veiligheid en de veiligheid van hun families. 

Meldpunt ‘PortWatch'

Hoe kan jíj helpen om de haven drugsvrij te houden? Door verdachte situaties te melden! Jouw melding kan de politie helpen in haar onderzoek, waardoor ze krachtdadiger en gerichter kan handelen. Meld verdachte situaties anoniem op het meldpunt 'PortWatch'.

Port of Antwerp-Bruges is en blijft een veilige haven voor schepen en bemanningen die onze haven aanlopen. De partners (justitie, de gerechtelijke- en scheepvaartpolitie, de douane, het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge en de private havengemeenschap) slaan de handen in mekaar om  de illegale handel in cocaïne via onze haven terug te dringen. 

Er is geen mirakeloplossing om de drugstrafiek een halt toe te roepen. Daarom is het essentieel dat het drugsprobleem op verschillende fronten tegelijk wordt aangepakt. Dit wordt ook omvat in het Nationaal Drugbeleid dat onder coördinatie van Prof. Dr. Charlotte Colman een brede waaier aan acties omvat waaronder ook maatregelen in verband met de vraag naar drugs, preventie, gezondheid, onderzoek enzovoort.