Spoorvisie is van nationaal belang

50% van het goederenspoorvervoer in ons land gaat van of naar de haven van Antwerpen terwijl slechts 40 % van het verspreid vervoer als bestemming de haven van Antwerpen heeft. Het realiseren van de havenspoorvisie is dus niet alleen belangrijk voor Port of Antwerp-Bruges maar voor heel België.

Port Affairs Spoor Mobiliteit & connectiviteit

Het vrachtvervoer in België en Europa zal met bijna een kwart stijgen tegen 2030. Een sterke spoorinfrastructuur en coherente visie zijn essentieel om een modal shift van weg naar spoor te realiseren. En dat is belangrijk want één goederentrein haalt gemiddeld 50 vrachtwagens van de weg. Meer goederen per spoor maakt de wegen vrij.

Spoorvisie

De ambities voor Antwerpen zijn duidelijk: het aandeel van het spoorvervoer in het havenplatform de komende jaren te verdubbelen. Dit is de hoofdtaak van Railport, een gezamenlijk initiatief van Port of Antwerp-Bruges, de Maatschappij Linkerscheldeoever (MLSO) en de koepelfederaties Essencia Vlaanderen en VOKA-Alfaport. Om dit te realiseren zet Railport samen met Infrabel, de spoorvisie om in de praktijk, en biedt het als neutrale partij advies en oplossingen aan de verschillende partijen actief in het spoorlandschap.

Het vormingsstation Antwerpen Noord is het grootste rangeerstation van de Benelux met twee rangeerheuvels, acht bundels voor treinen en twee bundels voor locomotieven.

©Benjamin Brolet

1. Verkeerssturing

Een integrale aanpak van de volledige vervoersketen is noodzakelijk voor een betere afstemming tussen spoorwegondernemingen, havenbedrijven, verladers, terminals en infrastructuurbeheerder, met een centrale rol voor Infrabel.

2. Parkeerbeleid

Om een vlotte doorstroming en maximale spoorcapaciteit te creëren worden de sporen in de haven best opgedeeld in actieve sporen - operationeel belangrijke sporen die na enkele uren moeten worden vrijgemaakt - en parkeersporen - waar de spoorwegondernemingen hun wagons voor langere tijd kunnen laten staan.

3. Trieerheuvel

De bundeling van goederen moet maximaal worden gestimuleerd. De trieerinstallatie in Antwerpen-Noord is door haar functie en ligging strategisch voor de bundeling van volumes. Ze wordt in de toekomst bij voorkeur uitgebaat door één neutrale partij, ten dienste van alle spoorwegondernemingen. Hierdoor kunnen bedrijven sneller en goedkoper goederentreinen laten samenstellen.

Een doelmatig havenspoorconcept voor containers bestaat uit neutrale bundeling in een neutrale hub met frequente en onafhankelijke shuttleverbindingen naar de terminals. Voor conventionele wagons is neutrale bundeling in Antwerpen-Noord met frequente en onafhankelijke shuttleverbindingen naar de secties cruciaal.

4. Investeringen

Het uitgangspunt zijn investeringen met een maximale impact op de modal shift voor de zones met het grootste groeipotentieel, de hotspots. Het investeringsbeleid moet een antwoord bieden op de toekomstige vervoersvraag en de juiste infrastructuur (d.i. de meest gebruikte) in stand houden. Port of Antwerp-Bruges schuift als prioriteit de aanpassingen van de spoorinfrastructuur in functie van ECA (Extra Containercapaciteit Antwerpen) naar voor.

In het kader van het tienjaarinvesteringsplan van Infrabel zijn voor het platform Zeebrugge o.a. de volgende projecten geïdentificeerd: de optimalisatie en verlenging van de bundel Pelikaan, uitbreiding van de bundel Zwankendamme en de aanleg van sporen bij de nieuwe zeesluis.

In Antwerpen gaat het onder meer om een extra Noordlandbrug en de vernieuwing van de Lillobrug, de ontwikkeling van de hotspot Noordzee en Europa Terminal, elektrificatie, beseining en automatische wissels voor spoorbundel Oorderen, de herinrichting van Oosterweeleiland, de aanleg van een geëlektrificeerde bundel Verrebroek en parkeerfaciliteiten voor locomotieven. Voor deze projecten wordt het budget op 300 miljoen euro geraamd.

5. Rationalisatie

Dit betekent een hertekening van de infrastructuur om meer te doen met minder: vermindering van te onderhouden spoorinfrastructuur in onbenutte en onderbenutte zones, onderbenutte zones inrichten als parkeerplaatsen.

6. Dienstvoorziening

De haven heeft nood aan eigen regels voor het beheer spoorvervoer. Nu gelden in de haven dezelfde regels als op het klassieke reizigersnet. Er moet een aangepast, havenspecifiek spoorbeleid komen, met vereenvoudigde procedures en extra flexibiliteit voor de uitvoering van de first en last mile.

7. IT-platform

Om de doelstellingen uit de bovenstaande projectstreams te realiseren is een doorgedreven informatisering en digitalisering nodig. Zo kunnen de pijlers verkeerssturing, parkeerbeleid en trieerheuvel alleen werken met behulp van een digitaal platform waar iedereen onderling informatie uitwisselt met respect voor de concurrentieregels .