Regelgeving gevaarlijke goederen

Gevaarlijke goederen zijn:

• goederen zoals omschreven in de International Maritime Dangerous Goods Code
• goederen zoals omschreven in hoofdstuk 17 van de International Code for the Construction and Equipment of Ships carrying Dangerous Chemicals in Bulk
• goederen zoals omschreven in hoofdstuk 19 van de International Code of the Construction and Equipment of Ships Carrying Liquefied Gases in Bulk
• goederen als omschreven in de International Maritime Solid Bulk Cargoes Code
• goederen zoals omschreven in het ADN (binnenvaart), ADR (wegtransport) of RID (spoor)

Verontreinigende goederen zijn:

• oliesoorten zoals omschreven in bijlage I van het Marpol-verdrag
• schadelijke vloeistoffen zoals omschreven in bijlage II van het Marpol-verdrag
• schadelijke vloeistoffen zoals omschreven in bijlage III van het Marpol-verdrag
• elk ander goed dat een emissie kan veroorzaken die mens of milieu op rechtstreekse of onrechtstreekse wijze nadelig beïnvloedt of kan beïnvloeden

Onder de behandeling van gevaarlijke en verontreinigende goederen verstaan we het vervoer, de laad- en losoperaties en de tijdelijke opslag van goederen die een gevaar voor brand, ontploffing of milieuhinder inhouden. Ook het uitvoeren van bijzondere handelingen met gelijkaardige risico's, vallen onder de regelgeving gevaarlijk goed.

Ben je op zoek naar andere info rond gevaarlijke of verontreinigende stoffen? In de havenverordening Antwerpen of codex voor gevaarlijk goed Zeebrugge staat alle regelgeving omtrent de behandeling van gevaarlijk goed in Port of Antwerp-Bruges.

Bij de behandeling van gevaarlijke en verontreinigende goederen komt heel wat specifieke terminologie kijken. Hier vind je een overzicht en definities terug.

Aangifteplicht

Gevaarlijke en/of verontreinigende goederen mogen in de haven slechts behandeld worden als voorafgaand een elektronische aangifte werd gedaan via APICS (Antwerpen) of Zedis (Zeebrugge). Meer informatie kan je terugvinden in de havenonderrichting (Antwerpen) of Codex gevaarlijk goed (Zeebrugge).

De aangifte kan je ook via Electronic Data Interchange (EDI) indienen. Specifiek voor gevaarlijke goederen moet het International Forwarding and Transport Dangerous Goods Notification (IFTDGN) gebruikt worden. 

Achterterrein

Het gedeelte van het havengebied dat geen voorkaai is.

Agent

• De "scheepsagent" is principieel de verantwoordelijke voor een zeeschip en voert de melding en de plaatsaanvraag uit.
• De "ladingsagent" is verantwoordelijk voor het laden en/of het lossen van gevaarlijke goederen op een zeeschip.
• De ladingsagent en de scheepsagent zijn niet noodzakelijk dezelfde firma en worden algemeen "agent" genoemd.

Behandelen

Alle handelingen betreffende het aanvoeren, afvoeren, laden, lossen, overpompen of rechtstreeks overladen (transshipments). Voor gevaarlijke en verontreinigende goederen omvat deze definitie ook: 'het aan boord van een schip behouden van goederen'. Deze aanvulling maakt dat de aangifteplicht ook geldt voor gevaarlijke en verontreinigende goederen die aan boord van schepen blijven tijdens hun verblijf in de haven.

Erkende terminals

Een erkende terminal is een terminal met een specifieke inrichting en maatregelen die gevaarlijke goederen mag behandelen. 

Lijst van erkende terminals.

Expediteur

Een 'expediteur' is verantwoordelijk voor de aan- of afvoer per vrachtwagen, spoorwagen of binnenschip. Dit betekent dat in deze context bijvoorbeeld de verantwoordelijke voor een binnenschip in de reglementering gevaarlijke goederen als aangever steeds de 'expediteur' is.

Erkende fumigatie- of begassingszones

Een fumigatie of begassing kan je enkel uitvoeren met een toelating. Enkele zones hebben hiervoor een permanente toelating. Dan volstaat een melding.
 

Lijst van erkende fumigatiezones.

Gasdeskundige (in het kader van behandelen van zeer toxische gassen)

Een persoon die door de nodige opleiding en/of ervaring over voldoende kennis beschikt over:

• De chemische en fysische eigenschappen van de behandelde gassen.
• De gevaren van deze producten voor de mens en voor het milieu.
• De maatregelen die moeten genomen worden in geval van incidenten met dit product.
• Meetapparatuur voor het bepalen van concentratie aan (toxische) gassen.

De Havenkapiteinsdienst kan personen die optreden als gasdeskundige altijd onderwerpen aan een test op de hierboven vermelde punten.

Dit begrip betekent niet hetzelfde als 'erkende gasdeskundige of ontgassingsdeskundige'. Dit is een persoon die door middel van metingen en inspecties controleert of las- en brandwerkzaamheden aan boord van schepen veilig kunnen uitgevoerd worden.

(Behoorlijk) gemachtigde

De persoon die in de aangifte staat als behoorlijk gemachtigd is in het bezit van een geschreven document ondertekend door de hoogste gezagdrager van de firma (of vervanger) waarbij volmacht is verleend om aangiften in te dienen.

Indien betrokkene deze geschreven volmacht niet aan de havenkapitein kan tonen, zal opgetreden worden tegen de strafrechtelijk verantwoordelijke van de betrokken firma.

Hoofdtransportmiddel

Wanneer een zeeschip in de transportketen voorkomt, is dit schip het hoofdtransportmiddel. Bij het lossen uit een zeeschip en het afvoeren per trein is het zeeschip het hoofdtransportmiddel.

Wanneer de aangifte geen betrekking heeft op een zeeschip, maar wel op een binnenschip, is het binnenschip het hoofdtransportmiddel.

Indien twee gelijke vervoersmiddelen in het transport betrokken zijn, is het transportmiddel dat de goederen aanlevert het hoofdtransportmiddel. Bij het lossen uit zeeschip A en het laden in zeeschip B is zeeschip A het hoofdtransportmiddel.

Intern noodplan

Alle niet-sevesobedrijven die gevaarlijke of verontreinigende goederen, op hun terreinen ontvangen, laten verblijven of waar zee- en of binnenschepen gemeerd kunnen liggen met gevaarlijke en/of verontreinigende goederen aan boord, moeten een intern noodplan hebben. Dat noodplan keurt de Havenkapiteinsdienst goed.

Het noodplan helpt om preventieve maatregelen op te stellen, om het bedrijf voor te bereiden op incidenten en om de gevolgen van dergelijke incidenten efficiënt te beperken en te bestrijden. Sevesobedrijven hebben al een noodplan en hoeven dit niet opnieuw in te dienen bij de Havenkapiteinsdienst.

Rechtstreekse behandeling

De rechtstreeks behandeling is een behandeling waarbij de verblijfstermijn van de goederen op de kaai zo kort mogelijk gehouden wordt. Deze behandeling duurt nooit langer dan 8 uur. In bepaalde gevallen legt de havenkapitein een kortere periode dan 8 uur op.

Schip/schip overslag

De handeling waarbij goederen van een bepaald schip gelost worden en op dezelfde concessie, zonder tussentijdse behandeling, opnieuw geladen worden op een ander schip. Ook wel 'transshipment' genoemd. Raadpleeg het register voor de juiste behandelingswijze van vloeibaar massagoed.

Technische benaming

De technische benaming is de 'correct technical name' zoals bedoeld in 'Regulation 4' van de Solas conventie van IMO. Voor verpakte goederen is deze technische benaming te vinden in de IMDG-code, voor bulkgoederen in de IBC- of IGC-code.

Verblijfstermijnen

Op voorkaaien en in de erkende Container Freight Stations is enkel kortstondige opslag toegestaan. Dit betekent dat goederen enkel mogen blijven staan bij oponthoud in de transportketen. Daarom legt de Havenkapiteinsdienst maximale verblijfstermijnen op voor verpakte gevaarlijke goederen.

Deze maximale verblijfstermijnen vind je terug in de Codex of de UN-code zoeker. Overschrijd je de maximale verblijfstermijn, dan moeten de goederen verplaatst worden naar een magazijn dat vergund is voor langdurige opslag van dat type gevaarlijke goederen.

De havenkapitein kan 'verlengd vertoef' verlenen als de maximaal toegelaten verblijfstermijn niet gerespecteerd kan worden. Die bedraagt maximaal 30 kalenderdagen.

Veiligheid, Gezondheid en Milieuplan (VGM-plan)

De Havenkapiteinsdienst geeft toelating om activiteiten die nodig zijn om gevaarlijke goederen na lekkage of beschadiging veilig verder te transporteren (herstellen, verpakken, overpompen,). Die toestemming gebeurt op basis van een VGM-plan.

In dit plan biedt het bedrijf de nodige garanties dat ze tijdens de uitvoering van de werken rekening houden met:

• Veiligheid op de terminal.
• De gezondheid van de mensen die de werken uitvoeren en de aanwezigen in de omgeving.
• Preventie van milieuvervuiling als gevolg van het vrijkomen van gevaarlijke of verontreinigende goederen.

Bij incidenten met gevaarlijke goederen verwittigt de havengebruiker meteen de hulpdiensten. De terminalverantwoordelijke moet de gevaarlijke zone afspannen en alle nodige maatregelen nemen om het gevaar in te perken en de Havenkapiteinsdienst verwittigen. 

Vlampunt

Het vlampunt is de laagste temperatuur waarbij de damp van een bepaalde vloeistof ontbrandt in aanraking met een vlam en lucht. Voor de toegelaten methodes voor het bepalen van het vlampunt wordt verwezen naar de IMDG-code - Hoofdstuk 2.3.
 

Voorkaai

De voor kortstondige opslag bestemde exploitatiezone die aansluit bij de kademuur en die door de zeehavenbeheerder in concessie of erfpacht gegeven wordt, of waarover de exploitant de beschikking heeft, met het doel er enkel doorvoergoederen te behandelen en waarop het havenreglement van toepassing is.

Iedereen die betrokken is in het transport van gevaarlijk goed moet een opleiding volgen over de International Maritime Dangerous Goods Code (IMDG-code) en de havenreglementeringen of port bye laws.